Een goed stuk vlees

Al diverse keren heb ik genoemd dat grasgevoerd rundvlees een betere keus is dan vlees uit de bio-industrie, waar koeien granen, mais en soja te eten krijgen. Dit nog afgezien van wat er verder allemaal mis binnen die bio-industrie wat betreft dierenleed en milieubelasting. Eerst wil ik iets vertellen over de biologische boerderij waar wij ons vlees kochten toen we nog in Nederland woonden. Verderop licht ik toe waarom vlees deel uitmaakt van een gezond voedingspatroon. Ook ga ik in op zowel de ethische als de milieuaspecten van het eten van vlees.

Schotse hooglanders

In het Groningse Opende runt Jelwin een biologische boerderij waar Schotse Hooglanders en Hereford runderen vrij mogen grazen in natuurgebieden. Deze beide rassen zijn geschikt om het hele jaar buiten te blijven. De koeien eten alleen gras en kruiden, precies het eten waarvoor ze bedoeld zijn. Ze hoeven niet bijgevoerd te worden met granen, maïs en soja. Ze krijgen hooguit in de winter wat kuilgras. Dit levert uiteindelijk een zeer gezond stukje vlees op. Tel hierbij op dat de koeien een zo natuurlijk mogelijk leven leiden, in hun eigen tempo kunnen groeien, kalfjes probleemloos op de wereld zetten, geen antibiotica nodig hebben en met respect worden behandeld, ook als ze naar de slacht gaan, dan smaakt zo’n stukje vlees toch aanmerkelijk beter. Eigenlijk gaat Jelwin nog een stapje verder dan biologisch boeren: het vlees wordt op natuurlijke wijze bereid. Er worden alleen Keltisch zeezout en kruiden gebruikt. Het laatste E-nummer (het vrij onschuldige vitamine C) is onlangs ook in de ban gedaan. Naast rundvlees kun je bij hem ook varkensvlees, kip (antibioticavrij en dat is best bijzonder) en rauwmelkse kaas kopen. Er wordt bezorgd door het hele land of je kan de bestelling afhalen op de boerderij. Kijk voor meer informatie op www.schotsehooglanders.nl

Voor lezers die net als wij in Zweden wonen, Gröna Gårdar is een vergelijkbaar bedrijf waar je uitstekend biologisch vlees kunt bestellen.

Vlees als onderdeel van een gezonde voeding

Een klein stukje vlees levert een scala aan gezonde voedingsstoffen op. Het is een goede manier om ijzer, zink, foliumzuur, selenium en vitamine B12 binnen te krijgen. Het bevat vitamine A, D, E en K die juist door de combinatie met het gezonde verzadigde vet gemakkelijk door het lichaam worden opgenomen. In vergelijking met plantaardig voedsel heeft vlees een hoge voedingsdichtheid. Om dezelfde voedingsstoffen uit planten te halen moet je er enorme hoeveelheden van eten. Een voorbeeld: eet je 140 calorieën aan rundvlees dan levert dit 25 gram proteïne. Om dezelfde hoeveelheid proteïne uit quinoa te halen moet je hier maar liefst 600 calorieën van eten. Kies je voor noten als eiwitbron dan levert 500 calorieën pas een vergelijkbare hoeveelheid proteïne op. Het moge duidelijk zijn dat dit niet gunstig is bij overgewicht. Natuurlijk, onbewerkt vlees bevat geen koolhydraten. Plantaardig voedsel levert die koolhydraten wel en aangezien je hier ook nog grote porties van moet eten heeft dit grote invloed op de insulineproductie in het lichaam. Door pieken en dalen in je bloedsuikerspiegel is de kans op het ontwikkelen van insulineresistentie aanzienlijk.

Ons lichaam is aangepast aan het eten van vlees. Kijk je naar planteneters dan zie je dat zij een heel andere spijsverteringsstelsel hebben. Zo heeft een koe maar liefst vier magen. Het kauwen en vele malen herkauwen is nodig om echt alles uit het plantaardig voedsel te halen wat erin zit. Daar zijn ze de hele dag druk mee. Een mens is niet gemaakt om de hele dag door te eten. Kies je voor overwegend plantaardige en vaak ook nog vetarme voeding dan moet je of heel vaak eten, of enorme porties. Met alle gevolgen van dien.

Alarmerende berichtgeving

Regelmatig verschijnen er zorgwekkende berichten in het nieuws over de vermeende slechte invloed van vlees eten op onze gezondheid. Bedenk dat deze berichtgeving voor een groot deel vertroebeld wordt door de discussie over milieuaspecten. Voor de fanatieke vegetariërs is het zo klaar als een klontje: vlees eten is niet ethisch en slecht voor het milieu. Het komt dus goed uit als er weer eens uit een onderzoek gebleken is dat je er ook nog dood aan gaat. Wetenschapsjournalist Nina Teicholz, auteur van The Big Fat Surprise, zegt daar het volgende over:
"In sommige onderzoeken wordt een zwak verband gevonden tussen vlees eten en voortijdig overlijden. Het betreft dan een factor 1,2 of 1,3. Vanuit wetenschappelijk oogpunt mag je pas een conclusie trekken als er een twee maal grotere kans is. Ter vergelijking: roken geeft een 35 maal grotere kans op longkanker dan niet roken. Bij een causaal verband zouden de risico’s groter moeten worden wanneer je de hoeveelheid opvoert. Bij vlees eten is dit niet het geval, bij roken is het overduidelijk: meer sigaretten geven een grotere kans op longkanker. Wanneer de onderzoeken betreffende vleesconsumptie herhaald worden dan wordt het resultaat slechts in 0 tot 20% van de onderzoeken bevestigd. Er wordt niet gekeken naar overige eet- en leefgewoonten. Zijn de mensen die vlees eten ook mensen die verder een ongezonde leefstijl hebben? Vegetariërs en veganisten zijn veelal mensen die ook op overige vlakken bewust met hun gezondheid bezig zijn. Er zou gekeken moeten worden naar hoe het vlees wordt geconsumeerd. Vaak is dit in combinatie met veel koolhydraten in de vorm van de broodjes bij de hamburgers, frites, frisdrank. Buiten beschouwing is gelaten wat voor soort vlees er gegeten wordt. Er is nogal een verschil tussen bewerkt vlees met ongezonde toevoegingen en een puur natuur stukje vlees. Hoe wordt het vlees klaargemaakt? Is dit in plantaardige olie, waarvan bekend is dat er bij verhitting giftige stoffen vrijkomen? Ook het laten aanbranden van vlees heeft negatieve effecten op de gezondheid. Allemaal factoren die meegenomen zouden moeten worden in goed wetenschappelijk onderzoek. Waarom krijgen deze eigenlijk niet bruikbare onderzoeksresultaten dan toch zoveel publiciteit? Dit komt omdat de focus niet alleen gelegd wordt op gezondheid, maar verweven zijn met ethische en milieuaspecten."

De tegenstanders

De emoties lopen vaak hoog op in discussies tussen vleeseters en vegetariërs. Het is niet ethisch om vlees te eten terwijl er in andere delen van de wereld mensen doodgaan van de honger, terwijl wij hun granen aan onze beesten voeren. We zouden beter groente en fruit kunnen eten dan vlees, een vegetariër die in een Hummer rijdt zou beter voor het milieu zijn dan een vleeseter die alleen fietst etc. Is dit niet allemaal wat te kort door de bocht? Ik denk van wel. Als je wat nauwkeuriger kijkt is het niet zo zwartwit. Het staat buiten kijf dat grootschalige veeteelt een enorme milieubelasting vormt. Mestoverschot, productie van granen als veevoer, transport van vlees, verwarmen van stallen. En dan hebben we het nog niet eens over het dierenleed dat regelmatig ontstaat in deze sector. Dit laatste was voor mij de belangrijkste reden om 30 jaar lang als vegetariër door het leven te gaan.

Kijken we naar de kleinschalige veeteelt, biologische boeren zoals Jelwin, dan ziet het plaatje er totaal anders uit. Het ethische aspect van vlees eten valt direct al weg: voor deze koeien worden geen granen, maïs en soja gekweekt. Natuurlijk, deze dieren produceren ook mest, maar tegelijkertijd zorgt juist het grazen voor de binding van grote hoeveelheden kooldioxide: begraasde grond kan per hectare per jaar tot wel een ton aan kooldioxide in de grond binden. Verder houden grazende dieren het landschap open en geven een rijke diversiteit aan planten, vogels en insecten. Juist de uitwerpselen en het aanstampen van de grond leveren hieraan een belangrijke bijdrage. Biologische diversiteit is tevens een voorwaarde voor ecologische en duurzame landbouw. Dieren die op natuurlijke wijze leven zorgen voor voedzamer vlees, waardoor je er minder van kunt eten, gezondere dieren en mensen, voedselproductie die energiezuiniger is, een beter klimaat, betere bodemkwaliteit en een toenemende biodiversiteit.

Natuurlijk kun je er bewust voor kiezen om geen vlees te eten. Maar of dit zoveel beter is voor het milieu is nog maar de vraag. Groente, fruit en granen hebben een veel lagere voedingswaarde waardoor je er grotere hoeveelheden van moet eten. Grootschalige landbouw kost veel water en gaat ten koste van de bodemkwaliteit. Sojateelt leidt tot ontbossing en de meeste fruitsoorten moeten over een grote afstand getransporteerd worden. Doordat je grotere hoeveelheden eet is er meer verpakkingsmateriaal nodig. Als we zouden kiezen voor kleinschalig geproduceerde en ecologisch gekweekte landbouwproducten, en dit kopen in de buurt van je woonplaats, dan ziet ook dit plaatje er weer heel anders uit. Maar dat wordt dan voortaan geen mango-aardbeien-bosbessen smoothie met zeegras en chiazaad als ontbijt. Dat geeft niks: het is verre van gezond 😊 Maar ik ben bang dat ik de fanatieke vegetariërs en veganisten voorlopig niet zo ver krijg.

Leuk weetje: wanneer jouw lichaam vet verbrandt in plaats van suiker adem je tot 30% minder kooldioxide uit. Low carb eten levert dus een bijdrage aan een gezond milieu!

Bronnen

Vlees eten kan goed zijn voor het klimaat (in het Zweeds)

Beter een vegetariër in een hummer

Minder CO2 in uitademingslucht bij lowcarb eten

N. Teicholz, The Big Fat Surprise, New York 2014